ÖZET: Davacı işçi davalı işyerinde proje müdürü olarak çalışmış olup üst düzey yönetici vasfındadır. Yüksek ücret alarak görev yapan davacıya işveren tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimat verilmediği, görevinin gereği gibi yerine getirilmesi noktasında kendisinin belirlediği çalışma saatleri sebebiyle fazla mesai ücreti talep edemeyeceğinden, Mahkemece fazla mesai ücret talebi reddedilmelidir.
T.C YARGITAY
9.Hukuk Dairesi
Esas: 2019/ 5445
Karar: 2019 / 15961
Karar Tarihi: 16.09.2019
Dava ve Karar: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan … Enerji Elektrik Üretim Pazarlama Danışmanlık San. Ve Tic. A.Ş. vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 20.09.2011-23.09.2012 tarihleri arasında Malatya Pütürge … mevkiindeki hidroelektrik santrali yapım şantiyesinde proje müdürü olarak çalıştığını, davacının en son net maaşının 12.000,00 TL olduğunu, davalı şirketler arasında imzalanan sözleşmeye göre 1 nolu davalının asıl işveren 2 nolu davalının yüklenici(alt işveren) olduğunu, davacının çalıştığı süre içinde günde 16 saat olarak resmi tatil ve hafta sonu tatili yapmaksızın çalışmasına rağmen fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini, davacının yıllık iznini kullanamadığını, iş sözleşmesinin feshinin ardından davalılar aleyhine ödenmemiş işçilik alacakları için İstanbul Anadolu 7.İcra Müdürlüğünün 2014/954 H. sayılı dosyası ile 109.509.12TL asıl alacak ve 18.562,00 TL olmak üzere toplam 128.152,12 TL miktarlı ilamsız icra takibi başlattıklarını, davalının haksız itirazı ile takibin durduğunu ileri sürerek, icra takibine yapılan itirazın iptali ile takibin devamına ve % 20 den az olmamak üzere icra inkar tazminatının davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı … Enerji Elektrik Üretim Pazarlama Danışmanlık San. Ve Tic. A.Ş. vekili, davacı ile müvekkili arasında herhangi bir hizmet ilişkisinin bulunmadığından husumet itirazında bulunduklarını, davalı şirketler arasındaki ilişkinin Borçlar Kanunu kapsamında eser sözleşmesi ilişkisinin olması ve yine davalılar arasındaki sözleşme ile müvekkilinin diğer davalı şirkete yapacağı işleri anahtar teslimi-götürü bedel ile verdiğinden davalılar arasında asıl-alt işveren ilişkisinin bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı … İnşaat Taahhüt Turizm Madencilik San. Ve Tic. Ltd. Şti., davaya cevap vermemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, şantiyedeki işlerin davalı … Enerji Aş kontrolünde yürütüldüğü, dolayısı ile davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu, davacının işçilik alacaklarından her iki davalının müştereken sorumlu olacakları, iş akdinin davacı işçinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacak şekilde feshedildiği hususunda ispat yükü kendisinde olan davalı işverenlik tarafından feshin haklı nedenle yapıldığı ispatlanamadığından davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacağı, somut olayda davacının ücretinin ödendiği ispatlanamadığından davalı tarafın takibe itirazının haksız olduğu gerekçesiyle, takip dosyasına vaki itirazlarının kısmen iptaline, takibin 109.383,71 TL asıl alacak ile işlemiş faizi üzerinden devamına, icra inkar tazminatı talebinin reddine, alacak talebinin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı … Enerji Elektrik Üretim Pazarlama Danışmanlık San. ve Tic. A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı … Enerji Elektrik Üretim Pazarlama Danışmanlık San. ve Tic. A.Ş. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Dosya içeriğine göre somut uyuşmazlıkta, davacı işçi kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, ücret alacakları için 109.590,12 TL asıl alacak ve 18.562 TL işlemiş faiz alacağı olduğu iddiasıyla davalılar aleyhine ilamsız icra takibi yapmış, takip davalı … Enerji Elektrik Üretim Pazarlama Danışmanlık San. ve Tic. A.Ş.’nin itirazı üzerine durmuştur.
Davacı vekili dava dilekçesinin sonuç ve talep kısmında; 10.000 TL kıdem tazminatı, 2.000 TL ihbar tazminatı, 10.000 TL ücret alacağı, 2.000 TL fazla mesai ücreti ve 1.000 TL izin ücreti olmak üzere toplam 25.000 TL alacak yönünden İstanbul Anadolu 7. İcra Müdürlüğü’nün 2014/954 Esas sayılı icra dosyasındaki davalının takibe vaki itirazının iptaline ve her iki borçlu açısından takibin devamına karar verilmesini talep etmiş, dava dilekçesinin ikinci sayfasında ise takibe esas olan 109.590,12 TL’nin ödenmemiş ücret alacağı olduğuna ilişkin açıklama yapılarak çelişki yaratılmıştır.
Yargılama sırasında davacı vekili tarafından 30.09.2015 tarihli açıklama dilekçesinde; icra takibinde talep edilen 109.590,12 TL’nin tamamının ücret alacağına ilişkin olduğu, icra takibinde istenen kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve fazla mesai ücreti ile takibe konu edilmeyen yıllık izin ücretini ise bu davada alacak davası şeklinde tahsilini talep ettiklerini beyan etmiştir. Yine yargılama sırasında verilen 08.06.2015 tarihli ıslah dilekçesinde; ihbar tazminatı, ücret, fazla mesai ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarında talep konusu miktarların artırıldığı, bu kapsamda ihbar tazminatının 11.500,78 TL’ye, ücret alacağının 109.383,71 TL’ye, fazla mesai ücretinin 69.086,85 TL’ye ve yıllık izin ücretinin 5.389,65 TL’ye çıkarıldığı, anılan alacaklar ile 3.036,04 TL kıdem tazminatının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesinin talep edildiği görülmüştür. Yapılan yargılama sonunda Mahkemece, icra takibinin 109.383,71 TL asıl alacak ile işlemiş faiz yönünden devamına karar verilmiş, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti ve yıllık izin ücreti alacakları yönünden ise tahsil hükmü kurulmuştur.
Öncelikle; dava açılış şekli itibariyle itirazın kısmen iptali talepli olup, icra takibinin tamamının birden fazla alacak talebiyle ilgili olması karşısında Mahkemece hangi alacak kaleminde ne kadarlık miktar yönünden ve hangi faiz ile takibin devam edeceğinin açıklanmaması hatalıdır.
Ayrıca, icra takip talebi ve dava dilekçesi dikkate alındığında davacının ıslah ve açıklama dilekçeleriyle takibin tamamını ücret alacağına hasretmesi yasal olarak mümkün değildir. Islah dilekçesi ile icra takibindeki miktar ve haklar daraltılabilir ancak artırılamaz.
Yargıtay Hukuk Daireleri ve Dairemiz uygulamalarına göre, icra takibinde yer alan alacak miktarlarının fazlasının istenmesi normal bir alacak talebi olup hüküm de ona göre kurulmalıdır.
İlamsız icra takibinde işlemiş faizden söz etmek için ya alacağın yasadan kaynaklanan bir temerrüde uğraması ya da takip borçlusunun/borçlularının takipten önce temerrüde düşürülmesi gerekir.
Bu açıklamalar karşısında somut uyuşmazlıkta;
a) Mahkemece, icra takibine yönelik olarak talep daraltılması ve ıslah dilekçesi ile açıklama dilekçeleri dikkate alınarak sadece 10.000 TL ücret alacağı yönünden itirazın iptali kararı verilerek hüküm kurulmalı, takipten önce davalı temerrüdü bulunmadığından davacının icra takibindeki işlemiş faiz alacağı reddedilmelidir.
b) Ücret alacağının bakiyesi açısından ıslah dilekçesi ile talepte bulunulduğu için bakiye miktarın ıslah tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmelidir.
c) Kıdem ve ihbar tazminatı ile izin ücreti alacakları açısından şimdiki gibi tahsil hükmü kurulmalıdır.
d) Davacının fazla mesai ücreti talebine gelince;
Davacı işçi davalı işyerinde proje müdürü olarak çalışmış olup üst düzey yönetici vasfındadır. Yüksek ücret alarak görev yapan davacıya işveren tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimat verilmediği, görevinin gereği gibi yerine getirilmesi noktasında kendisinin belirlediği çalışma saatleri sebebiyle fazla mesai ücreti talep edemeyeceğinden, Mahkemece fazla mesai ücret talebi reddedilmelidir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan hususlar gözden kaçırılarak yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 16.09.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
(2004 S. K. m. 67) (1475 S. K. m. 14) (4857 S. K. m. 17, 32, 41, 57)