Pandeminin de etkisiyle Türk Hukuku’nda e-duruşma uygulaması iyiden iyiye yaygınlaşmaya başlamış durumda. İlk olarak Ankara Batı Adliyesi’nde çok sınırlı sayıda mahkemede başlayan uygulama, 2021 yılına girilirken 30 büyükşehirde toplamda 400’ü geçen mahkemede uygulanmaya başlandı.
Elektronik ortamda duruşma sistemi, ilk olarak 15 Eylül 2020 tarihinde uygulamaya sokulmuş ve Ankara Batı Adliyesi’ndeki sınırlı sayıda mahkemede uygulanmıştı. Söz konusu uygulama kapsamında, avukatların adliyeye gitmeksizin kendi bürolarından mahkeme salonuna bağlanmaları ve duruşmalara katılmaları sağlanmakta.
Söz konusu sistemin günümüzdeki uygulaması, avukatın önceden mahkemeye bir bildirimde bulunması ve e-duruşma talebinde bulunmasına bağlanmış durumda. Buna göre, önceden yapılan başvuru üzerine mahkemenin elektronik ortamda duruşma talebini onaylamasıyla birlikte, duruşma günü ve saatinin gelmesiyle, avukat kendi bürosundan duruşmaya katılmakta.
E-duruşma Nasıl Yapılacak?
Duruşma düzeniyle ilgili tüm diğer kuralların geçerli olduğu e-duruşma kapsamında, avukatlar cübbe giymeye devam etmekte. Söz konusu uygulamanın çok büyük oranda zaman ve maliyet tasarrufuna sebep olacağı düşünülüyor. Nitekim, henüz 5-6 sene önce inşa edilen adliye binalarının bile yetersiz kalmaya başladığı gerçeğine karşı, adliyelerdeki insan yükünün azaltılmasının ciddi bir maliyet tasarrufu sağlayacağı açıkça görülmekte.
E-duruşma, günümüz itibariyle sadece hukuk mahkemelerinde görülecek olan davalar için kullanılmakta. Diğer bir deyişle, ceza mahkemelerinde katılan vekili veya sanık müdafiilerinin e-duruşma talebinde bulunması mümkün değil.
Avukatların elektronik ortamda duruşma vasıtasıyla mahkeme salonuna bağlanabilmesi ve duruşmaya katılabilmesi için minimum 8MBit internet bağlantısı, mikrofon, kamera, Windows 10 işletim sistemi ve güncel Google Chrome web tarayıcısına sahip olmaları gerekiyor.
Elektronik ortamda duruşma talebinin kabul edilerek elektronik ortamda taraf avukatlarından birinin duruşmaya katılabilmesi için, sadece talepte bulunulması yeterli değil. Söz konusu bu talep üzerine, hakimin UYAP üzerinden talebi kabul etmesi gerekiyor. Her halükarda talebin kabul edilmemesi ihtimali bulunduğundan, duruşma saatinden çok önce e-duruşma yapılıp yapılmayacağının teyit edilmesinde fayda bulunuyor. Mahkemenin e-duruşma talebini kabul etmesinin ardından, avukatların elektronik imza yöntemiyle kimlik doğrulaması yapması gerekiyor.
Avukatların bilgileri ve fotoğrafının mahkeme hakimince UYAP sistemi üzerinden teyit edilmesi gerekmekte. Mahkemece yapılacak bu teyit işleminin ardından sistemin aktif hale getirmesiyle birlikte elektronik ortamda duruşma başlıyor.
