Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nedir?
Geçici iş göremezlik ödeneği; sigortalı çalışanların hastalanmaları, iş kazası geçirmeleri ya da meslek hastalığına yakalanmaları veya doğum gibi hallerde SGK tarafından işçiye yapılan ödemedir. Söz konusu ödemenin alınabilmesi için işçinin durumu ispatlayan raporu kuruma ibraz edebilmesi gerekmektedir. İşçi raporlu olduğu süreç boyunca işverenden ücret ödemesi alamamaktadır. Bu süre zarfında SGK’dan işçiye yapılan ödemeye geçici iş göremezlik ödeneği denilmektedir.
Hangi Hallerde Geçici İş Göremezlik Ödeneği Alabilirim?
Geçici iş göremezlik, 4A’lı olanlar yani eski deyişle SSK’lı olanların yararlanabileceği bir ödenektir. Bunun yanı sıra, köy ve mahalle muhtarları da yararlanabilmektedir. Bunların dışında, 4B’li yani eski deyişle Bağkur’lu olanlar ise bazı şartların gerçekleşmesi halinde bu ödenekten yararlanabilmektedir. Bu kişiler, yatarak tedavi süresince veya yatarak tedaviden sonra ayakta devam eden istirahat raporu aldıkları sürece ödenekten faydalanabilmektedirler.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Şartları Nelerdir?
Geçici iş göremezlik ödemesi alma şartlarını, başvuracak kişilerin mağduriyetlerine göre gruplandırmak gerekmektedir.
- Başvurucuda iş kazası veya meslek hastalığı bulunması halinde herhangi bir şart aranmamaktadır. İşçinin prim ödeme gün sayısına bakılmayacaktır. Sigorta devam ettiği sürece raporun her günü için iş göremezlik ödeneği alınabilecektir. Kasti olarak yaralanan veya SGK’nun tedavi teklifini reddedenler yarı oranda geçici iş göremezlik ödeneği alabilecektir.
- İş kazası veya meslek hastalığı olmayıp, meslek dışı bir hastalığa yakalananlar da ödenek alabilmektedir. Hastalık halinde; iş göremezliğin başladığı tarihten itibaren geriye doğru 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılma şartı bulunmaktadır. Ayrıca hastalığın iki günden fazla sürmesi gerekmektedir. Bu şartlar sağlanmışsa ve sigortalılık devam ediyorsa, raporun üçüncü gününden başlamak üzere geçici iş göremezlik ödeneği alınabilecektir.
- Analık sigortası da ödenek alma hakkı veren bir diğer haldir. Sigortalı kadın çalışanlar doğum yapmaları halinde ödeneğe hak kazanabilecektir. Doğumdan önceki 8 haftada ve doğumdan sonraki 8 hafta için doğum parası verilmektedir. Bu ödeneği almak için; doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılmalıdır. Bu şartlar sağlanmışsa ve sigortalılık devam ediyorsa, raporun her günü için ödenek alınabilecektir. Çoğul gebelik halinde ise, ödenek 16 hafta değil, 18 hafta ödenecektir.
Kanuni Dayanak
Söz konusu bu bilgilerin kanuni dayanağı ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘nun 18. maddesidir. Bu maddede hangi şartlarda ve kim tarafından geçici iş göremezlik ödemesi alınabileceği şu şekilde düzenlenmiştir:
Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla;
- a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
- b) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,
- c) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,
- d) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için,
geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Miktarı
Verilecek olan geçici iş göremezlik ödeneğinin tutarı ise farklı ihtimallere göre belirlenmektedir. Yatarak tedavi olan işçiler günlük kazançlarının yarısı kadar geçici iş göremezlik ödeneği alırlar.
Ayakta tedavi edilen işçiler ise günlük kazançlarının üçte ikisi kadar ödenek alırlar.
İşçinin kararlaştırılan ve bildirilen tedaviyi uygulamaması halinde kurumun zarar etmesi ihtimal halindedir. Böylesi bir durumda, iş göremezlik oranının artması ya da tedavinin uzaması sonucu doğabilmektedir. Bu durumda kurum ödemenin dörtte birini keserek işçiye ödeme yapacaktır. İş kazası – meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, ödeme en yüksek oran üzerinden hesaplanacaktır.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Başvurusu Nasıl Yapılır?
Rapor ücretinin alınabilmesi için işçinin raporu işverene vermesi gerekmektedir. İşçinin verdiği raporu alan işveren, bu raporu 5 gün içinde e-rapor sistemine girmek zorundadır. Raporun sisteme girilmesinin ardından, SGK tarafından rapor incelenerek şartlara uygun görülürse onaylanacaktır. Kurum raporu onaylarda PTT’ye ödeme talimatı gönderecek ve işçiyi SMS yolu ile bilgilendirecektir. Bu şekilde işçinin ödeneği alması sağlanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken konu, işçiye SMS geldikten sonra hızlı davranılmasıdır. Ücret hesaba geçtikten sonra belirli bir zaman zarfı içerisinde almak gerekmektedir. Aksi takdirde PTT, ödeneği SGK’ya geri gönderilecektir. Bu nedenle; SMS geldikten sonra ödemenin PTT’den ivedi olarak alınması önem arz etmektedir.
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklı her türlü zararın giderilmesi için randevu alabilirsiniz.